BÃO THÉP 3- TÂM BÃO- Kỳ 17

Cuộc họp rút kinh nghiệm của bộ tư lệnh Thiết giáp tiền phương được tổ chức ngay sáng hôm sau. Chính ủy Ngọc định cho hoãn lại vì thấy phó tư lệnh Đào vẫn chưa cắt cơn sốt nhưng ông không chịu. Ngoài các cán bộ cấp trung đoàn còn có các cán bộ tiểu đoàn 66, 512, 397 và đặc biệt là đại đội trưởng Ngô Quang Nhã và chính trị viên Trần Xuân Hàn của đại đội 1, tiểu đoàn 397 cũng được triệu tập về. Trung đoàn phó Bạ của H02 đang bị thương cũng có mặt. Nhìn bộ mặt teo tóp, lạnh băng của phó tư lệnh Đào và vẻ trầm ngâm của chính ủy Ngọc mọi người hiểu mức độ quan trọng của sự việc nên ai nấy ngồi im thin thít không hó hé gì cả.

Chính ủy Ngọc là người lên tiếng đầu tiên:

- Thưa các đồng chí! Chắc các đồng chí đều biết tại sao trong lúc nước sôi, lửa bỏng lại bận trăm công, nghìn việc như thế này mà hôm nay Bộ tư lệnh vẫn phải triệu tập các đồng chí về đây họp gấp như thế này. Không giấu gì các đồng chí, mấy hôm nay chúng tôi rất đau đầu. Hết H02 ra quân trận đầu chưa đánh đấm gì được đã bị thiệt hại nặng lại đến H03 đánh mấy trận đã không thu được kết quả gì lại tổn thất lớn về người, về trang bị. Đặc biệt là sự vụ ở 397 của H03. Các đồng chí biết rồi đấy, cái tin một thiết đoàn xe tăng bị diệt, bị bắt sống và một danh sách dài dằng dặc của cả một đại đội đủ cả họ tên, quê quán, cấp bậc, chức vụ bị tiêu diệt giờ đã lan khắp mặt trận, chưa biết chừng toàn thế giới biết rồi cũng nên. Lại còn trường hợp một chiến sĩ của chúng ta bị bắt đã lên tiếng kêu gọi mọi người chiêu hồi. Tại sao lại xảy ra tình trạng trên? Do những nguyên nhân nào? Khách quan hay chủ quan? Trách nhiệm của chúng ta là phải trả lời thật đầy đủ những câu hỏi trên, qua đó có biện pháp khắc phục đảm bảo đánh thắng địch như truyền thống của binh chủng chúng ta. Sau đây mời anh Đào phát biểu.

Dường như những sự kiện vừa xảy ra cùng với cơn sốt rét đã hút hết sức lực trong tấm thân vốn đã còm cõi của phó tư lệnh Đào, trông ông già đi đến hàng chục tuổi. Gỡ cặp kính ra lau cẩn thận rồi ông mới mệt mỏi cất lời:

- Về mục đích triệu tập cuộc họp này các đồng chí đã nghe đồng chí Ngọc phổ biến. Về phương pháp làm việc tôi đề nghị chúng ta mổ xẻ dứt điểm từng trận đánh, từng sự việc để xác định chính xác nguyên nhân. Chúng ta phải chỉ rõ cái gì thuộc về nguyên nhân khách quan, cái gì thuộc về chủ quan chúng ta. Tiếp đó các đồng chí đề xuất các kiến nghị giải pháp khắc phục. Bây giờ xin mời H02 báo cáo!

Có lẽ đã có sự phân công từ trước nên chính ủy Võ đứng dậy ngay, cái giọng miền Nam lúc nào cũng sôi nổi, hùng hồn giờ cũng nhuốm màu mệt mỏi:

- Báo cáo các thủ trưởng! Báo cáo các đồng chí! Trước hết cán bộ, chiến sĩ H02 chúng tôi xin nhận khuyết điểm là đã để xảy ra tổn thất lớn đối với tiểu đoàn 66 trong những ngày vừa qua. Ngay sau khi đưa anh em ra bờ bắc chúng tôi đã tổ chức họp rút kinh nghiệm. Chúng tôi đã thống nhất với nhau về những nguyên nhân dẫn đến tình trạng trên. Về mặt khách quan là do chúng tôi nhận lệnh quá gấp, thời gian chuẩn bị chiến đấu quá ngắn, không kịp trinh sát địa hình cũng như đường cơ động và tình hình địch. Một nguyên nhân khách quan nữa là do địch đánh phá ác liệt, đường Một không thể cơ động được buộc chúng tôi phải tìm đường khác trong khi con đường này cũng hết sức khó khăn. Tuy nhiên chúng tôi cũng thống nhất với nhau nguyên nhân chính dẫn đến…- Vũ nuốt nước bọt ngần ngừ mấy giây mới nói tiếp- thất bại. Vâng! Phải gọi đó là một thất bại chủ yếu là những nguyên nhân thuộc về chủ quan chúng tôi. Trước hết, đó là do trình độ đội ngũ cán bộ của chúng tôi chưa đáp ứng yêu cầu, chúng tôi đã không nắm vững được địa hình cửa sông cũng như chế độ thủy triều của sông Bến Hải tại Cửa Tùng nên đã để xe mắc cạn, mất nhiều thời gian vượt sông nên đã không có mặt kịp thời gian quy định. Hai là do tổ chức ngụy trang chưa tốt nên lộ vị trí giấu quân để máy bay địch phát hiện đánh phá gây tổn thất nặng nề. Ba là việc tổ chức hệ thống thông tin, liên lạc cũng chưa tốt nên việc chỉ huy gặp nhiều khó khăn, không chỉ đạo được kịp thời. Qua đánh giá các nguyên nhân chúng tôi cũng đã nghiêm khắc kiểm điểm từng bộ phận, từng cá nhân liên quan. Về phía ban chỉ huy chúng tôi xin nhận mọi hình thức kỷ luật của trên. Báo cáo hết!

Không khí trong gian hầm đã ngột ngạt dường như càng ngột ngạt hơn. Chính ủy Ngọc là người đầu tiên phá vỡ sự im lặng:

- Các đồng chí đã nghe báo cáo của H02 rồi đấy. Chúng tôi xin biểu dương sự nghiêm túc và thái độ dám chịu trách nhiệm của các đồng chí. Nhân đây chúng tôi cũng xin biểu dương tinh thần khắc phục khó khăn, dám nghĩ dám làm của cán bộ, chiến sĩ H02. Khi thấy đường Một không cơ động được các đồng chí đã không chịu bó tay ngồi im mà tìm mọi cách để hoàn thành nhiệm vụ. Việc quyết định đưa lực lượng xuống Cửa Tùng để vượt sông và cơ động dọc mép biển theo tôi đó là một quyết định đúng đắn và sáng tạo vào thời điểm ấy. Còn khi bị lộ phải đơn thương độc mã chiến đấu với không quân, pháo hạm của địch các đồng chí cũng đã tổ chức tương đối tốt việc bắn máy bay, đã bắn rơi một máy bay của địch và hạn chế được một phần thiệt hại. Tóm lại, tuy rằng mục tiêu của các đồng chí không đạt được nhưng chúng ta cũng thấy rằng đó là những điểm sáng, những ưu điểm mà chúng ta cần tiếp tục phát huy. Bây giờ mời các đồng chí phát biểu!

Phó tư lệnh Đào đứng phắt dậy:

- Tôi đồng ý với anh Ngọc nhưng tôi cũng xin lưu ý các đồng chí rằng đây là cuộc họp rút kinh nghiệm nên ta cần tập trung mổ xẻ những khuyết điểm là chính.- Hướng về phía mấy cán bộ H02 ông lớn tiếng- Các đồng chí nói rằng các đồng chí không nắm được địa hình và chế độ thủy triều ở đó. Cái đó xin nói thật ngay bản thân tôi cũng không biết. Không ai biết được tất cả mọi thứ trên đời cả. Nhưng tôi chắc chắn rằng những người dân ở đấy, bộ đội địa phương ở đấy họ biết. Tại sao các anh không biết tận dụng? Nếu các anh liên hệ với huyện đội Vĩnh Linh tôi tin chắc rằng người ta sẽ giúp được việc này. Thế rồi việc giấu quân cũng vậy! Tại sao lại quyết định giấu quân giữa cái gò cát trơ trụi như vậy? Tại sao không dấn thêm một chút vào làng Vinh Quang Thượng? Có cây, có vườn, có công trình xây dựng việc giấu quân chắc chắn sẽ thuận lợi hơn chứ? Có khi lại còn được sự giúp đỡ của nhân dân, của bộ đội địa phương. Mà nếu có giấu ở đấy thì ngụy trang thế nào mà lại bị lộ? Bảo anh em bộ đội còn trẻ, chưa có kinh nghiệm nên để xảy ra sơ xuất thì cán bộ đâu? Tại sao không kiểm tra, nhắc nhở? Còn phương tiện liên lạc nữa! Được đào tạo cơ bản như thế hỏi các anh có ai không biết đài xe tăng chỉ liên lạc được trong phạm vi dưới 10 ki- lô- mét. Thế mà lại không bố trí phương tiện liên lạc hỗ trợ! Tại sao?- Ông dằn mạnh hai tiếng cuối cùng rồi ngồi xuống.

Mấy cán bộ H02 cùng nhìn như cắm xuống quyển sổ trước mặt. Mãi sau trung đoàn trưởng Lãm mới đứng dậy:

- Báo cáo các thủ trưởng! Thực ra khi tìm hiểu bến vượt chúng tôi cũng đã có hỏi mấy cô dân quân đang trực ở đấy…

Phó tư lệnh Đào vằn con mắt lành lên:

- Dân quân! Mấy cô ấy thì biết gì? Chỉ tán dóc là giỏi thôi! Tại sao các anh không hỏi bộ đội địa phương, hỏi ngư dân quanh đấy? Đó mới là những người đáng hỏi chứ!- Ông chiếu tia mắt vào phía trung đoàn phó Bạ- Còn anh Bạ! Anh cho chúng tôi biết tại sao các anh lại quyết định dừng lại ở đó. Tại sao không tiếp tục cơ động về Đông Hà?

Trung đoàn phó Bạ đứng dậy, cánh tay bị thương vẫn treo lủng lẳng trước ngực, anh mệt mỏi cất lời:

- Báo cáo thủ trưởng! Báo cáo các đồng chí! Thực tình đó là một quyết dịnh rất khó khăn đối với tôi. Khi chúng tôi đến đó thì đã 5 giờ 30, trời đã sáng hẳn, máy bay L19 đã bắt đầu trinh sát trên đầu. Tôi có mời anh Thanh và anh Biền đến hội ý. Chúng tôi cũng đã tranh luận với nhau rất căng thẳng trước hai sự lựa chọn: một là tiếp tục cơ động đến vị trí quy định; hai là dừng lại trú quân. Sau khi phân tích chúng tôi nhận thấy quãng đường còn lại tuy chỉ khoảng 5 ki- lô- mét nhưng cũng rất khó đi, nếu đi phải mất hàng tiếng đồng hồ, không chừng sẽ bị lầy và sẽ phải phơi lưng cho máy bay địch oanh tạc giữa đồng nước. Đúng lúc đó thấy rất nhiều máy bay địch xuất hiện tập trung đánh phá phía Đông Hà nên chúng tôi cho rằng nếu có đến nơi cũng khó có thể tiến công được theo kế hoạch. Mặt khác chúng tôi nghĩ nếu không đánh hôm nay sẽ còn hôm khác, vấn đề quan trọng nhất lúc ấy là phải bảo toàn được lực lượng. Vì vậy chúng tôi đã thống nhất với nhau quyết định tạm dừng tại đó.

Phó tư lệnh Đào sỗ sàng:

- Thế rồi các anh có bảo toàn được lực lượng không?

Câu hỏi có phần móc máy này của ông Đào làm cho cuộc họp lại chìm vào sự im lặng nặng nề. Chính ủy Ngọc cố xoa dịu tình hình:

- Thôi, anh ạ! Anh em người ta cũng đã kiểm điểm sâu sắc rồi. Tôi cho rằng trong hoàn cảnh đó các đồng chí ấy quyết định như thế là chấp nhận được. Còn việc bị lộ vị trí trú quân và bị máy bay đánh lại là một chuyện khác. Theo tôi vấn đề của H02 ta có thể tạm kết luận được rồi. Về mặt khách quan đúng là các đồng chí nhận lệnh quá gấp gáp, không được trinh sát địa hình và tình hình địch. Tuy nhiên, có thể khẳng định nguyên nhân chủ yếu vẫn là do chủ quan. Đó là đội ngũ cán bộ của chúng ta còn yếu cả về trình độ cũng như phương pháp công tác. Nếu các đồng chí lập kế hoạch cụ thể hơn, dự kiến được đầy đủ các tình huống xảy ra thì sẽ có cách xử trí tốt hơn. Nếu các đồng chí biết dựa vào dân, dựa vào bạn, biết tận dụng và phát huy sức mạnh tổng hợp của mọi lực lượng tôi tin rằng kết quả sẽ khác. Cuộc chiến đấu của chúng ta còn dài. Vì vậy rất mong các đồng chí ở H02 tiếp tục rút kinh nghiệm thêm. Còn bây giờ đề nghị các đồng chí ở H03 báo cáo cụ thể diễn biến và kết quả tác chiến ngày mồng Chín vừa rồi.

Trung đoàn trưởng H03 đứng dậy. So với hôm nhận lệnh đưa trung đoàn vào Quảng Bình có dễ anh đã già đi hàng chục tuổi. Nhìn quanh một lượt rồi anh cúi xuống cuốn sổ tay đang mở trên mặt bàn:

- Thưa các thủ trưởng! Thưa các đồng chí! Thực hiện mệnh lệnh của trên H03 chúng tôi đã đưa tiểu đoàn 512 đi phối thuộc cho cánh bắc, 397 đi phối thuộc cho cánh tây từ đầu chiến dịch. Trong ngày mồng Chín tháng Tư vừa rồi tiểu đoàn 512 đã tham gia tiến công căn cứ Đông Hà. Còn tiểu đoàn 397 thì tiến công cứ điểm Phượng Hoàng và đánh chiếm cầu Bến Đá. Về diễn biến các trận đánh như sau…

Phó tư lệnh Đào ngắt lời:

- Anh ngồi xuống! Tôi muốn nghe tiểu đoàn trưởng 512 trực tiếp báo cáo trận đánh Đông Hà.

Tiểu đoàn trưởng 512 Dương Xuân Tại từ từ đứng dạy, anh ấp úng:

- Báo cáo… các thủ trưởng! Chiều ngày mồng Tám tháng Tư các đại đội tăng 6, đại đội tăng 7 và đại đội cao xạ tự hành 19 của tiểu đoàn tôi nhận lệnh tham gia tiến công Đông Hà theo hai hướng. Đại đội 6 và đại đội 19 có nhiệm vụ phối thuộc cho bộ binh tiến công điểm cao 32, đánh chiếm phía nam Đông Hà và cầu Lai Phước. Đại đội 7 thì phối thuộc cho một trung đoàn bộ binh tiến công Đông Hà theo đường số Chín. Suốt đêm hôm ấy chúng tôi tổ chức cơ động lực lượng đến vị trí tập kết chiến đấu. Vừa đến nơi chỉ gặp được bộ binh là bước vào chiến đấu ngay. Do không được trinh sát, không nắm chắc được tình hình địch và cũng không tổ chức hiệp đồng được với bộ binh nên cả hai hướng đều gặp khó khăn. Mặc dù anh em cũng đã rất cố gắng nhưng đã không hoàn thành nhiệm vụ lại còn bị tổn thất nặng.

Phó tư lệnh Đào gắt:

- Cụ thể hơn xem nào! Cứ chung chung thế thì ngồi đây tôi cũng biết!

Tiểu đoàn trưởng 512 có vẻ càng lúng túng tợn:

- Dạ! Trên hướng đường Chín đại đội 7 đang trên đường cơ động đến mục tiêu đã bị địch phá cầu ngăn chặn. Trong lúc đang tìm cách khắc phục thì bị xe tăng địch phục trong công sự bắn cháy mất 1 xe. Các xe khác tản ra nhưng rồi đều bị sa lầy và bị địch bắn cháy hết. Còn trên hướng đại đội 6 thì sau khi tiếp cận được điểm cao 32 thì bị xe tăng địch bố trí trong công sự bắn cháy hai xe và hỏng một xe. Thấy lực lượng địch rất mạnh trung đoàn trưởng bộ binh đã cho tạm ngừng chiến để rút kinh nghiệm. Tóm lại, trong trận đánh ngày 9 tháng Tư chúng tôi đã không… hoàn thành nhiệm vụ. Với cương vị tiểu đoàn trưởng tôi xin nhận khuyết điểm trước các thủ trưởng và xin chịu mọi hình thức kỷ luật. Báo cáo hết!

Nhìn chăm chăm vào vòng băng trắng trên trán và cánh tay Tại, ông Đào tỏ vẻ quan tâm:

- Thế đồng chí làm sao mà bị thương thế này?

Tại lúng túng, mặt đỏ dừ lên:

- Báo cáo thủ trưởng, do đồng chí pháo hai xe tôi chưa có kinh nghiệm nên đã nạp đạn vào khi chưa hạ tấm bảo hiểm. Khi xe chạy do chấn động mạnh làm pháo nổ nên tôi bị thương ạ.

Căn hầm họp ắng hẳn lại. Đúng là những câu chuyện cười ra nước mắt. Phó tư lệnh Đào phẩy tay vẻ chán nản:

- Thôi, được rồi! Vậy theo anh nguyên nhân nào dẫn đến kết quả ấy?

Có vẻ như Tại đã bình tĩnh hơn, anh trả lời một cách rành mạch:

- Báo cáo các thủ trưởng! Như tôi đã nói ở trên, chúng tôi nhận nhiệm vụ chiến đấu chỉ trước có một đêm. Vì vậy nguyên nhân đầu tiên theo tôi là do không có thời gian trinh sát nắm địa hình và nhất là tình hình địch, đặc biệt là lực lượng xe tăng của chúng. Chỉ đến khi chúng phát hỏa bắn cháy xe tăng ta chúng tôi mới phát hiện được chúng đã đưa xe tăng ra bố trí trong các công sự ở tiền duyên phòng ngự.

Phó tư lệnh Đào vẫn tiếp tục dồn:

- Thế tại sao các anh không nắm tình hình địch qua bộ binh hoặc đề nghị cho thêm một ít thời gian để nắm địch?

Tại lắc đầu:

- Báo cáo thủ trưởng! Cơ động chưa đến nơi thì pháo đã bắn chuẩn bị, vừa bắt liên lạc được với bộ binh là đã có lệnh xung phong. Lúc ấy làm sao đề nghị lùi trận đánh được nữa ạ! Cũng xin báo cáo các thủ trưởng là ngay cả bộ binh cũng không phát hiện ra việc địch đưa xe tăng ra đó. Khi chúng tôi hỏi thì các anh ấy cho biết là mấy hôm trước đi trinh sát không hề có xe tăng. Thế đấy ạ!

Phó tư lệnh Đào trầm ngâm:

- Thế các anh có bắn cháy được của nó cái nào không?

Dưới ánh sáng lờ mờ trong hầm cũng có thể thấy Tại đỏ bừng mặt lên, anh ngượng nghịu:

- Dạ! Chỉ bắn được 1 cái thôi ạ! Bọn chúng toàn bố trí xe tăng trong công sự nên ngay từ đầu anh em ta không phát hiện ra. Khi đã biết có xe tăng trong công sự rồi thì cũng rất khó phát huy hỏa lực để bắn trả vì với khoảng cách xa như vậy việc bắn trúng tăng trong hầm là không thể. Còn tìm cách đến gần lập tức bị chúng bắn chặn ngay. Mà chúng nằm tại chỗ bắn thì các thủ trưởng biết rồi đấy. Chính vì thế chúng tôi mới bị tổn thất nặng như thế!

Căn hầm họp lại rơi vào im lặng đến nỗi có thể nghe phó tư lệnh Đào lẩm bẩm như nói thầm:

- “Dĩ dật, đãi lao”! Đúng! Lấy quân nhàn rỗi đánh quân cơ động từ xa đến- Ông ngẩng lên và cao giọng- Thôi được! Đồng chí ngồi xuống! Rõ ràng là bọn địch đã có những thay đổi rất quan trọng về mặt chiến thuật mà ta không phát hiện ra và có đối sách đúng. Nếu như trước đây chúng tập trung xe tăng, thiết giáp làm lực lượng phòng ngự cơ động hoặc tham gia phản kích thì bây giờ chúng đã đưa xe tăng, thiết giáp ra tham gia phòng ngự ngay ở tuyến đầu. Vậy theo các anh có cách nào để trị lại bọn chúng không?

Hầm họp lại rơi vào im lặng, có lẽ chưa ai nghĩ ra cách gì để đối phó với chiến thuật mới này của bọn địch. Chính ủy Ngọc một lần nữa phá vỡ sự im lặng:

- Theo tôi vấn đề tìm cách đối phó với chiến thuật mới này của địch các đồng chí cứ tiếp tục suy nghĩ, ta sẽ trao đổi kỹ vào sau giờ giải lao. Còn bây giờ tôi đề nghị đồng chí Nhã báo cáo về trận Phượng Hoàng.