Nhiều xe tăng của Liên Xô (Nga) văng mất tháp pháo khi bị bắn cháy, ngược lại tình trạng này rất hiếm gặp ở xe Mỹ và NATO. Tại sao vậy, phải chăng xe tăng Nga có chất lượng kém?
Khi xem những hình ảnh như vậy nhiều người thường trầm trồ về uy lực của các đầu đạn chống tăng của Mỹ và NATO, một số thì lại dè bỉu, chê bai Liên Xô (Nga) chế tạo xe tăng chất lượng kém. Cả hai luồng ý kiến đó đều không chính xác!
Kết cấu liên kết tháp pháo với thân xe giống nhau
Thực ra, kết cấu và lắp ghép giữa tháp pháo với thân xe của hầu hết các loại xe tăng trên thế giới dù theo bất cứ trường phái nào cũng cơ bản là giống nhau.
Đó là tháp pháo phải được đặt trên một vòng lăn cố định trên thân xe - thực chất đấy là một ổ bi cực lớn, có đường kính khoảng hơn 2 mét.
Nhờ vòng lăn này, tháp pháo mới có thể quay được một cách nhẹ nhàng 360 độ xung quanh trong khi thân xe vẫn đứng yên tại chỗ.
Các chi tiết cơ bản của vòng lăn này là; vành lăn trên, vành lăn dưới, vòng cách và bi cầu. Vành lăn dưới cố định vào thân xe. Vành lăn trên được cố định vào tấm thép đáy tháp pháo. Giữa 2 vành lăn đó là các viên bi được giữ ở khoảng cách đều nhau nhờ một vòng cách.
Các viên bi cầu vừa có tác dụng đỡ nặng, giảm ma sát giữa tháp pháo với thân xe vừa như một “chốt” hãm giữa 2 vành lăn theo cả 2 phương nằm ngang và thẳng thứng, chỉ cho phép chúng quay tròn trên nhau mà không để xê dịch theo phương ngang hoặc rơi ra ngoài.
Như vậy, tháp pháo yên vị ở vị trí của mình trên thân xe không chỉ vì trọng lượng - thường vào khoảng 1/3 trọng lượng của xe tăng mà còn nhờ cả vào tác dụng “khóa” của vòng lăn.
Nhìn chung, với kết cấu như vậy tháp pháo được giữ tương đối chắc chắn tại vị trí của mình. Thực tế cho thấy kể cả khi có những tác động rất lớn cũng không làm chúng bung ra ngoài được.
Ngày 07.5.1972, xe 388 của Đại đội xe tăng 4 bị một quả bom hất tung lên rồi rơi xuống nằm ngửa bụng lên trời. Khi dùng xe khác kéo cho lật lại thì tháp pháo vẫn nằm nguyên mà không hề bị rơi ra.
Nhiều trường hợp rơi xuống vực lăn nhiều vòng song tháp pháo vẫn không bị bung ra. Tuy nhiên, khi có một tác động cực lớn “thắng” được cả trọng lượng của tháp pháo lẫn tác dụng khóa của vòng lăn thì sẽ làm tháp pháo bị văng ra.
Cái gì đã hất tung tháp pháo xe tăng ra ngoài?
Trước hết, phải khẳng định đó không phải là do tác dụng trực tiếp của đầu đạn chống tăng như nhiều người lầm tưởng.
Với vài trăm gam đến vài kg thuốc nổ chứa trong một đầu đạn pháo, súng phóng lựu hay tên lửa chống tăng... lại được thiết kế theo dạng “lõm” để tăng khả năng xuyên thì uy lực nổ của nó không thể đủ sức mạnh hất tung một tháp pháo nặng hàng chục tấn ra ngoài được.
Tháp pháo xe tăng chỉ có thể bị hất tung ra ngoài khi có một vụ nổ rất lớn ở phía trong, thường là vụ nổ đồng loạt của các đầu đạn (trái phá) trong xe.
Diễn biến của vụ nổ này thường là: xe tăng bị trúng đạn chống tăng và bốc cháy, nhiệt độ trong xe tăng lên nung nóng các đầu đạn trong xe đến một nhiệt độ nhất định thì kích nổ đồng loạt các đầu đạn này.
Trong mỗi đầu đạn nổ phá của pháo trên xe đều chứa vài kg thuốc nổ mạnh tùy theo cỡ pháo (VD: nếu là pháo 100 mm thì chứa khoảng 6 kg TNT). Lúc này có 2 tình huống có thể xảy ra:
Nếu số lượng đầu đạn còn lại trong xe còn ít thì vụ nổ này cũng không ảnh hưởng gì đến liên kết tháp pháo - thân xe.
Chẳng hạn xe 377 trong trận Đak To 2 hoặc một số xe nữa trong chiến dịch Hồ Chí Minh đã bị cháy nhưng tháp pháo còn nguyên trên thân xe vì quá trình chiến đấu đã sử dụng hết hoặc gần hết cơ số đạn mang theo.
Nếu số lượng đạn nổ phá trong xe còn nhiều (một cơ số có từ 20- 30 viên) thì có thể coi đây là vụ nổ của hàng trăm kg thuốc nổ mạnh và uy lực của vụ nổ đủ sức chiến thắng cả trọng lượng của tháp pháo lẫn tác dụng chốt khóa của vòng lăn để hất tung tháp pháo ra ngoài.
Thậm chí còn làm tháp pháo bị bắn tung ra hàng chục mét như đã thấy trong một số hình ảnh.
Ngoài ra, khi xe tăng bị trúng trực tiếp bom cỡ lớn cũng có thể làm văng tháp pháo ra ngoài. Trong quá trình hành quân vượt Trường Sơn vào chiến trường đã có một số trường hợp như vậy.
Nhưng tại sao chỉ có xe Nga - Xô bị mà không phải là xe Mỹ và NATO?
Nguyên nhân dẫn đến tình trạng trên là do 2 trường phái xe tăng này có sự khác biệt nhau về mặt kết cấu.
Các xe tăng theo trường phái Nga- Xô thường thiết kế giá đạn ngay trong buồng chiến đấu của mình. Kể cả các loại xe có cơ cấu nạp đạn tự động thì băng tải chứa đạn cũng nằm trong buồng chiến đấu.
Vì vậy, đó chính là điều kiện cần để tạo nên vụ nổ tập trung khi cháy xe.
Còn các xe tăng của Mỹ và NATO theo trường phái phương Tây thường chứa rất ít đạn trong buồng chiến đấu, số lượng đạn chủ yếu thường được để ở ngăn chứa đạn phía sau tháp pháo (bộ đội ta thường gọi đó là “bu gà”).
Vì vậy, khi xe bị cháy, nếu có xảy ra vụ nổ tập trung các đầu đạn thì cũng chỉ xảy ra ở phía ngoài và không đủ uy lực làm văng được tháp pháo ra./.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét