Cuộc
hội ý của ba cán bộ lãnh đạo Bộ tư lệnh thiết giáp được tiến hành ngay buổi
sáng thứ ba quyền tư lệnh Đào có mặt tại chiến trường. Có thể coi đây là cuộc
họp của thường vụ đảng ủy binh chủng cũng được vì chỉ thiếu có mỗi ủy viên là
chủ nhiệm chính trị Thu.
Mở đầu cuộc họp tham mưu trưởng Dương
tổng hợp về diễn biến của hai trận đánh Tà Mây và Làng Vây, kết quả thu được,
tổn thất của phía ta, những ưu khuyết điểm và đặc biệt là những bài học kinh
nghiệm. Cuốn sổ mở rộng đặt trước mặt, quyền tư lệnh Đào chăm chú lắng nghe,
thỉnh thoảng ông lại gạch đầu dòng và viết mấy chữ rất ngắn gọn vào đó. Nhờ
chịu khó học hỏi, rèn luyện quyền tư lệnh Đào có khả năng tổng hợp rất nhanh.
Nhiều khi nghe những báo cáo dài hàng trang ông chỉ tóm tắt lại bằng một dòng
ngắn ngủi nhưng vẫn đảm bảo đó là vấn đề cốt lõi nhất.
Chờ cho tham mưu trưởng Dương báo cáo
hết các nội dung quyền tư lệnh Đào mới hỏi:
- Vậy theo các anh ưu điểm nổi bật
trong các trận đánh vừa qua của 198 là gì?- Không đợi chính ủy Ngọc lên tiếng
ông nói luôn- Xin lỗi anh Ngọc, về ý chí quyết tâm của cán bộ, chiến sĩ thì tốt
rồi, ta không cần nhắc lại ở đây.
Ngẫm nghĩ một lát tham mưu trưởng
Dương mới từ tốn:
- Theo tôi, ưu điểm nổi bật là chúng
ta đã vận dụng tốt những nguyên tắc chiến thuật như vấn đề sử dụng lực lượng,
vấn đề tạo thế bất ngờ, vấn đề bí mật tiếp cận, vấn đề hiệp đồng với bộ binh và
các lực lượng khác. Về mặt kỹ thuật thì nhìn chung trình độ sử dụng trang bị,
vũ khí của anh em rất thành thạo là nét nổi bật.
Vừa nhịp nhịp mấy ngón tay trên cuốn
sổ quyền tư lệnh Đào vừa gật gù:
- Như vậy có thể nói những nguyên tắc
chiến thuật và cách đánh địch phòng ngự vững chắc trên điểm cao của xe tăng do
chúng ta nghiên cứu xây dựng lên là phù hợp với điều kiện chiến trường miền Nam.
Các anh có thấy thế không?
Tham mưu trưởng Dương gật đầu xác
nhận:
- Đúng vậy! Tôi nghĩ rằng về cơ bản là
phù hợp. Còn có điểm này, điểm khác chưa hiệu quả thì chủ yếu là do anh em ta
thực hiện chưa tốt mà thôi.
Quyền tư lệnh Đào đột ngột chuyển
hướng:
- Thế còn nhược điểm nổi bật là vấn đề
gì?
Hơi nhíu mày một lát tham mưu trưởng
Dương mới trả lời:
- Xét trên phương diện tổn thất người
và trang bị thì theo tôi nhược điểm chính là chúng ta còn máy móc khi vận dụng
lý luận, đặc biệt là việc để đại đội 9 rời khỏi trận địa theo đường sông Sê
Pôn. Vì phải bơi ngược dòng, một số xe lại bị thủng do mảnh đạn nên tốc độ
chậm, phải giấu xe lại Làng Troài, ngày hôm sau máy bay địch lên lùng sục đánh
phá làm hư hỏng thêm 1 xe và hy sinh 1 đồng chí. Ngoài ra vấn đề hiệp đồng với
bộ binh cũng chưa tốt, đến giờ xung phong cả hai cửa mở trên hai hướng đều chưa
thông, bộ binh thì không theo được xe tăng nên ở hướng đại đội 9 phải cho 2 xe
quay ra để dẫn vào.
Quyền tư lệnh Đào cắm cúi ghi mấy chữ
vào sổ tay rồi ngẩng lên:
- Vậy thì vai trò của người chỉ huy xe
tăng khi phê chuẩn quyết tâm chiến đấu của đơn vị như thế nào?
Tham mưu trưởng Dương hơi bối rối:
- Vì mỗi đại đội xe tăng đi phối thuộc
cho một hướng nên trách nhiệm phê chuẩn quyết tâm chiến đấu cũng như chỉ huy
trong quá trình chiến đấu là thuộc về người chỉ huy binh chủng hợp thành. Tuy
nhiên, để giúp cho người chỉ huy binh chủng hợp thành chỉ huy xe tăng chúng tôi
đã phân công như thế này: tôi, anh Ngọc và anh Lãm ở bên cạnh sư trưởng bộ
binh, trên hướng chủ yếu có anh Hồng và anh Bá, trên hướng thứ yếu là anh Tân
với anh Huấn. Các anh ấy có trách nhiệm tham mưu cho người chỉ huy về sử dụng
xe tăng, đồng thời giúp đỡ đơn vị xây dựng quyết tâm chiến đấu và chuẩn bị mọi
mặt; trong quá trình chiến đấu thì giúp người chỉ huy binh chủng hợp thành chỉ
huy xe tăng bằng vô tuyến điện. Nói cho công bằng thì khi thông qua quyết tâm
chiến đấu anh em đại đội 9 cũng như các phái viên ở hướng chủ yếu chưa lường
hết được tình hình nên mới đưa ra phương án ấy.
Quyền tư lệnh Đào nhíu mày:
- Tại sao anh em ta lại chọn đường rời
khỏi trận đánh như vậy nhỉ?
Đến đây thì chính ủy Ngọc lên tiếng:
- Khi chúng tôi đặt câu hỏi như vậy
thì anh em trả lời là: do ở Pê Sai và Ha- Sin- Ta- Sing còn một số người và
trang bị nên anh em người ta muốn quay lại đấy. Chỉ đơn giản thế thôi chứ chẳng
có lý do nào cả.
Tham mưu trưởng Dương gật đầu xác nhận
và thêm:
- Về phía chúng tôi cũng xin nhận
khuyết điểm là chưa thật sâu sát và quá tin tưởng vào cấp dưới nên không kiểm
tra thật kỹ. Nhưng xét cho cùng cũng là vì anh em ta không lường hết được tình
huống xe bị thủng nhiều thế mà thôi. Nếu xe không bị thủng thì có chậm cũng chỉ
độ hơn tiếng đồng hồ là đã về đến Pê Sai rồi. Anh có nhớ hồi diễn tập ở Thanh
Tước ta cũng cho trung đội 2 rời khỏi theo đường sông không? Đến giờ anh em
người ta cũng cứ thế mà vận dụng.
Quyền tư lệnh Đào gật đầu:
- Như vậy căn bệnh chủ yếu ở đây là
máy móc, thiếu động não suy nghĩ. Thực tiễn này một lần nữa khẳng định là giữa
diến tập với chiến đấu còn một khoảng cách khá xa phải không các anh?- Không
đợi hai người trả lời ông lại đột ngột chuyển hướng câu chuyện- Về các vấn đề
bảo đảm các anh thấy thế nào?
Tham mưu trưởng Dương nhăn trán:
- Về tất cả các nội dung bảo đảm đều
có vấn đề. Trước hết là bảo đảm trinh sát: vì ta không có lực lượng trinh sát
riêng nên hoàn toàn phụ thuộc vào bộ binh. Như trận Làng Vây này chỉ có hướng
nam do địch chủ quan nên anh em ta mới đến sát hàng rào địch được, còn hướng
tây chỉ quan sát được từ xa mà thôi. Hay trận Tà Mây cũng thế, cán bộ của ta
không thể tiếp cận được địch nên mọi thông tin về địch chủ yếu là dựa vào cung
cấp của bộ binh mà thôi.
Quyền tư lệnh Đào ngắt lời:
- Vậy theo anh ta phải có lực lượng
trinh sát riêng à?
Tham mưu trưởng Dương gật mạnh đầu:
- Đúng vậy! Không chỉ trinh sát mà cả
phòng không và công binh ta cũng cần có lực lượng bảo đảm độc lập. Anh thấy
đấy, phòng không của mặt trận có gì đâu. Nếu vừa rồi ta không cho lắp cao xạ 12
ly 7 lên xe thì chắc sẽ tổn thất nặng nề vì không quân địch. Còn bảo đảm cơ
động cũng vậy. Trận Tà Mây thì cả đại đội sa lầy. Trận Làng Vây đại đội 3 cũng
suýt nữa không đến được vị trí tạm dừng vì lầy. Hay mở cửa cũng vậy, cả hai
hướng đến giờ xung phong mà cửa mở đều chưa thông.
Quyền tư lệnh Đào lắc đầu:
- Đúng là cũng cần nhưng không thể
hoàn toàn độc lập được mà sẽ phải phân cấp ra, binh chủng hợp thành lo cái gì,
ta lo cái gì, chứ nếu không mỗi trung đoàn xe tăng lại đòi có hẳn một trung
đoàn công binh, một tiểu đoàn phòng không trong biên chế thì không ai chấp nhận
đâu. Nhưng qua đây ta cũng phải nghiên cứu thêm về tổ chức biên chế của các
trung đoàn xe tăng các anh ạ- Dừng một lát ông mới tiếp- Bây giờ ta quay lại
trận Tà Mây một chút. Rõ ràng là chỉ cần có hai xe lên đánh đã thắng rồi sao
mình lại phải sử dụng cả đại đội ?
Tham mưu trưởng Dương cười bối rối:
- Ý anh muốn nói vai trò tham mưu của
chúng tôi chứ gì? Thực ra như đã nói ở trên vì không nắm được cụ thể về địch,
chỉ được nghe bộ binh cho biết đây là một cụm cứ điểm mạnh, do một tiểu đoàn
phòng ngự trong công sự vững chắc nên sử dụng một đại đội tăng cường cho một
trung đoàn bộ binh cũng là vừa phải thôi.
Chính ủy Ngọc bổ sung:
- Thực ra theo tôi sở dĩ trận Tà Mây
thắng lợi khá dễ dàng như vậy có một nguyên nhân quan trọng là yếu tố tâm lý.
Mặc dù chỉ có hai xe lên được và chỉ có một xe vào được cứ điểm nhưng vì lần
đầu tiên thấy xe tăng xuất hiện bọn địch đã bị hoảng loạn tột độ và tháo chạy
nhanh như vậy.
Quyền tư lệnh Đào gật gù:
- Tôi đồng ý với các anh. Với tương
quan lực lượng như vậy thì sử dụng một đại đội cũng không phải là nhiều. Cũng
vì thấy thắng lợi dễ dàng quá nên tôi đặt câu hỏi vậy thôi.
Tham mưu trưởng Dương chậm rãi nói
thêm:
- Ở đây cũng còn một nguyên nhân nữa
là ý định của người chỉ huy binh chủng hợp thành. Mà khi các anh ấy định thế
nào rồi thì rất khó lay chuyển. Như trận Tà Mây chúng tôi cũng đề nghị là không
cho tham gia để giữ yếu tố bất ngờ cho Làng Vây nhưng các anh ấy kiên quyết
không chấp nhận nên chúng tôi buộc phải chấp hành. Hay việc đưa đại đội 9 vào
Huế cũng vậy. Chúng tôi cũng đã có ý kiến là không nên đưa một đại đội độc lập
đi như thế nhưng các anh ấy không nghe. Ngay cả chỉ đề nghị lui lại một thời
gian để đợi đại đội 6 vào các anh ấy cũng không chấp nhận. Nói tóm lại hiểu
biết của các chỉ huy binh chủng hợp thành về xe tăng còn rất hạn chế, lại có
phần bảo thủ nên khi làm việc với các anh ấy phải hết sức kiên nhẫn anh ạ.
Quyền tư lệnh Đào gật đầu:
- Tôi cũng nghĩ vậy! Nhưng đây lại là
điểm yếu của tôi phải không?
Một cơn đau bụng dội lên làm tham mưu
trưởng Dương nhăn mặt. Quyền tư lệnh Đào phát hiện thấy sự bất thường vội hỏi:
- Anh bị làm sao thế?
Chính ủy Ngọc đỡ lời:
- Đã gần hai tháng nay anh Dương bị
đau bụng liên tục. Đúng hôm đánh Làng Vây bị đau gần chết. Mấy hôm nay đỡ rồi
đấy- Ông nhìn thẳng vào mắt ông Đào đầy vẻ quan tâm- Và cả anh nữa, vào đây rồi
không chủ quan với sức khỏe được đâu. Theo tôi ở đây anh không nên tắm nước
lạnh buổi sáng nữa, dù sao đây cũng là “rừng thiêng, nước độc” mà anh.
Quyền tư lệnh Đào đặt tay lên tay tham
mưu trưởng Dương:
- Vậy thì anh phải ra ngay là đúng
rồi. Có lẽ hôm nay ta tạm thời dừng ở đây. Phần tôi các anh cứ yên tâm. Còn hai
anh ra ngoài đó ngoài những công việc thường xuyên tôi đề nghị anh Dương tổng
hợp những bài học kinh nghiệm lại cho các đơn vị học tập, đồng thời bổ sung
thêm những nội dung cần thiết vào tài liệu huấn luyện cho anh em. Ngoài ra anh
dành thời gian nghiên cứu thêm về tổ chức biên chế các trung đoàn xe tăng thế
nào cho phù hợp. Nhưng theo tôi cũng đừng tham quá. Thôi, mời các anh nghỉ!
Chui ra khỏi cái hầm thùng ông vươn
vai mấy cái thật mạnh. Không khí trong rừng sâu giữa mùa khô thật dễ chịu.
***
Chỉ trong vòng hơn một tuần việc điều
chuyển trang bị giữa hai đại đội và củng cố xe máy vũ khí đã tạm ổn. Vị trí
giấu quân của đại đội 6 cũng đã ổn định, hầm xe, hầm người đã cơ bản đào xong.
Chính ủy Ngọc, tham mưu trưởng Dương cùng một số cán bộ cơ quan đã lên đường ra
Bắc. Quyền tư lệnh Đào quyết định tổ chức đưa các cán bộ chủ chốt của Bộ tư
lệnh tiền phương, đoàn 198 và hai đại đội trưởng đi trinh sát thực địa. Ý định
của ông là cán bộ phải nắm chắc địa hình toàn bộ khu vực lòng chảo Khe Sanh,
sau đó tập trung vào các trọng điểm như cụm cứ điểm Tà Cơn, quận lỵ Hướng Hóa
v.v... Ngoài ra còn phải chú ý đến những khu vực có ý nghĩa chiến thuật mà địch
có thể đổ bộ đường không.
Tuy nhiên kế hoạch trinh sát của đoàn
cán bộ xe tăng gặp rất nhiều khó khăn. Đúng như lời tư lệnh mặt trận đã nói,
bọn địch đã có những thay đổi rất lớn về mặt chiến thuật. Một mặt chúng cố thủ
trong các cứ điểm được xây dựng kiên cố, đồng thời tăng cường hỏa lực không
quân, pháo binh để đẩy ta ra xa. Một mặt chúng tận dụng tối đa ưu thế về không
quân, tăng cường sử dụng chiến thuật trực thăng vận bất ngờ đổ quân xuống chiếm
các địa hình có lợi hoặc đánh úp vào sau lưng quân ta. Trên đường Chín cũng như
các con đường mòn chúng thả dày đặc mìn lá để ngăn chặn sự cơ động của ta. Cái
thứ mìn mỏng như một cái lá cây rất khó phát hiện nhưng thật độc ác, ai không
may giẫm phải chỉ nghe đến “bép” một cái là đã mất bàn chân. Vì vậy, đi đêm thì
sợ dẫm phải mìn lá, đi ngày thì sợ máy bay, trời nắng thì phản lực, trời mù thì
B52, không may rơi vào trận địa đổ bộ của chúng thì có khi còn bị bắt sống.
Nghe những lời thì thào bàn ra tán vào
của mấy cán bộ cấp dưới quyền tư lệnh Đào thấy nóng mặt, ông cho gọi đoàn
trưởng Lãm và trưởng ban Phúc lại nghiêm mặt:
- Thế nào các anh? Liệu ta có thực
hiện được kế hoạch trinh sát không hả?
Đoàn trưởng Lãm ngơ ngác:
- Có chứ ạ! Chúng tôi đang sẵn sàng
đợi lệnh, thủ trưởng bảo đi lúc nào là đi ngay đấy chứ.
Vẫn giữ vẻ mặt lạnh tanh quyền tư lệnh
Đào sẵng giọng:
- Thế các anh có nghe anh em người ta
bàn tán gì không?
Trưởng ban tác huấn Phúc từ tốn:
- Chúng tôi có nghe thấy anh em bàn
tán về những khó khăn khi đi trinh sát, nhưng bàn thì cứ bàn mà đi cứ đi.
Quyền tư lệnh Đào đỡ căng thẳng hơn:
- Theo tôi về mặt tư tưởng như thế là
chưa tốt, ta phải có biện pháp giải quyết trước rồi mới đi. Nếu cần thì phải
điều chỉnh kế hoạch, anh nào sợ thì cho ở nhà.
Phúc vẫn nhẹ nhàng:
- Báo cáo thủ trưởng, những khó khăn
mà anh em bàn tán là có thật. Về phía chúng tôi cũng đã có một số biện pháp
khắc phục.
Quyền tư lệnh Đào ngắt lời:
- Biện pháp thế nào anh trình bày đi!
Phúc trải tấm bản đồ vẫn mang theo bên
mình ra trước mặt, anh khúc chiết:
- Báo cáo thủ trưởng, biện pháp thứ
nhất là ta phải đề nghị bộ tư lệnh mặt trận cho một tổ trinh sát đi cùng để
giúp đỡ chúng ta. Nói gì thì nói anh em trinh sát của mặt trận người ta đã nắm
rất vững địa hình, thông tỏ đường đi lối lại, lại biết rõ vị trí đứng chân của
các đơn vị ta cũng như tình hình quân địch nên sẽ rất thuận lợi nếu ta được họ
dẫn đường. Đến các địa điểm trinh sát ta cũng phải dựa vào các đơn vị bộ binh
đang vây lấn ở đó, càng vào gần địch càng tốt vì sẽ tránh được hỏa lực không
quân, pháo binh của chúng. Về phía ta tôi đề nghị trang bị cá nhân phải thật
gọn nhẹ, tất cả đều phải mang AK để tăng cường khả năng tự bảo vệ. Về cơ động
chủ yếu đi vào ban ngày để tránh mìn lá. Còn địa điểm trinh sát theo tôi ta chỉ
nên tập trung vào một trọng điểm là Tà Cơn, những khu vực khác sẽ lên các điểm
cao dọc đường Chín để quan sát là đủ.
Gương mặt của quyền tư lệnh Đào giãn
ra một chút:
- Tôi đồng ý với các biện pháp của
anh. Để tôi báo cáo tham mưu trưởng mặt trận và sẽ đề nghị các anh ấy giúp đỡ.
Phúc mừng rỡ:
- Như vậy thì tốt quá. Còn anh em có
nói ra, nói vào vậy thôi chứ ai cũng sẵn sàng cả thủ trưởng ạ.
Quyền tư lệnh Đào phẩy tay:
- Nhưng tôi không thích nghe bàn tán
kiểu ấy. Có gì thì đặt vấn đề chính thức đưa ra bàn bạc tìm cách khắc phục có
phải hay hơn không. Thôi, các anh về chuẩn bị đi. Nếu mặt trận đồng ý thì mai
ta sẽ lên đường.
